Home / Zorgprofessional / Kennisbank / Therapietrouw

Therapietrouw

Therapietrouw is een begrip dat op meerdere manieren kan worden uitgelegd. Thans ligt de nadruk bij therapietrouw op de mate waarin het gedrag van de patiënt overeenkomt met de afspraak tussen de patiënt en de behandelaar, ofwel adherence. Verondersteld wordt dat een verminderde therapietrouw kan leiden tot een verhoogd risico op morbiditeit en mortaliteit en hogere zorgkosten. Therapietrouw bevorderende maatregelen beogen dit verhoogde risico te verlagen en de zorgkosten terug te dringen.

Aangenomen wordt dat het niet alleen noodzakelijk is dat patiënten het afgesproken behandeltraject volgen, maar dit ook volhouden. Gezien de toenemende incidentie en prevalentie van chronische aandoeningen, is het belangrijk dat patiënten niet alleen voldoende toegang hebben tot behandelingen, maar daarbij ook worden begeleid. In dit laatste ligt de uitdaging voor zowel artsen als apothekers.

Waar vroeger de nadruk lag op het correct uitvoeren van het voorgeschreven doseerschema, is de nadruk verschoven naar de overeenstemming die tussen de patiënt en de behandelaar is bereikt over het te volgen behandeltraject. Deze overeenstemming is een voorwaarde voor therapietrouw. Acceptatie en bereidheid van de patiënt spelen hierin een belangrijke rol.

Voor de interpretatie van gegevens over de therapietrouw is het belangrijk om onderscheid te maken tussen het correct uitvoeren van de afspraak (doseerschema) tussen de patiënt en de behandelaar en de continuïteit (persistence), ofwel de tijdsperiode tussen het beginnen en staken van de behandeling. Beide aspecten bepalen de effectiviteit van een geneesmiddel. (drs H.A.W. van Onzenoort)

Redenen voor therapie-ontrouw

Een patiënt kan verschillende redenen hebben om therapie-ontrouw te zijn. Deze redenen kunnen worden onderverdeeld in twee groepen: onbewuste of bewuste therapie-ontrouw. (King’s College London, n.d.).

Therapie-ontrouw, niet enkel een probleem aan de kant van de patiënt maar ook aan die van de voorschrijver.

Onbewust

Een patiënt is onbewust therapie-ontrouw wanneer hij/zij bereid is de medicatie te nemen zoals voorgeschreven maar moeilijkheden ondervindt met betrekking tot het vermogen en/of de middelen om dit te doen. Er zijn zowel interne als externe factoren die dit beïnvloeden.

Interne factoren

Vergeten om de medicatie in te nemen of vergeten of dit al gedaan is of niet. Door een chaotische levensstijl is het moeilijk om de momenten van medicatie-inname in de dagelijkse routine te krijgen.

Externe factoren

Moeilijkheden met de toegang tot de gezondheidszorg: Het niet kunnen veroorloven van de voorgeschreven medicatie; Praktische barrières.

Een onderzoek van de Boston Consulting Group en Harris Interactive (2002) met 10,000 chronische patiënten heeft aangetoond dat bij de meerderheid (24%) van de therapie-ontrouwe patiënten het vergeten van de inname de hoofdreden is voor therapie-ontrouw. Andere belangrijk redenen die genoemd werden zijn de ongewenste bijwerkingen (20%) en de medicatiekosten (17%).

Bewust

Bewust therapie-ontrouw is de situatie waarin de patiënt de weloverwogen beslissing heeft genomen om de medicatie niet in te nemen op de manier die door de voorschrijvende arts is aanbevolen. Dit gebrek aan motivatie om de medicatie correct in te nemen kan worden veroorzaakt door de overtuigingen die de patiënt over de ziekte en/of behandeling heeft. Patiënten kunnen overtuigingen hebben over hun ziekte met betrekking tot:

  •     Identiteit: wat hun ziektebeeld is;
  •     Oorzaak: wat het veroorzaakt;
  •     Cure & Control: hoe zij (of anderen) het kunnen genezen en/of beheersen;
  •     Gevolgen: in welke mate een behandeling impact heeft op hun ziekte en in welke mate de ziekte impact zal hebben op hun leven;
  •     Tijdlijn: hoe lang de ziekte zal duren.

Deze ziekte overtuigingen kunnen ook invloed hebben op de overtuigingen van een patiënt over de behandeling. Wanneer een patiënt een bepaalde overtuiging heeft over de ziekte dan is het mogelijk dat er wordt gedacht dat het innemen van de medicatie niet nodig is. Patiënten kunnen ook de negatieve gevolgen van het nemen van hun medicatie in overweging nemen, bijvoorbeeld de bijwerkingen of de angst om afhankelijk te worden.

Niet alleen een probleem van de patiënt

De definitie van ‘therapietrouw’ geeft aan dat het bij therapietrouw gaat om een overeenkomst tussen de patiënt en de voorschrijver. Het is daarom dat therapie-ontrouw niet alleen een probleem is aan de kant van de patiënt, maar ook aan de kant van de voorschrijver. De kwaliteit van de communicatie kan hier een belangrijke rol spelen. Als de voorschrijvende arts de toestand van de patiënt begrijpt en/of empathie met de patiënt laat zien, kan dit een positieve invloed hebben op de opvattingen van de patiënt over de ziekte en behandeling. Dit geldt ook voor de helderheid van de informatie over ziekte en de behandeling die de voorschrijvende arts communiceert naar de patiënt.

 

ISO 27001NEN 7510CE